Ante a prepotencia non hai cores, nin amizade

Foto: Santoalla

www.valdeorras.com

Esta noticia recopilada nas hemerotecas pola ORGACCMM trae á miña memoria unha agrea disputa que tiven na comunidade aló polo ano 1992, cando como vogal protestaba por como se estaban levando as cousas. O daquela presidente para evitala miña oposición non se lle ocorreu outra cousa que comunicarlle aos comuneiros que non me consideraba comuneiro, porque segundo el, non me dedicaba a agricultura «traballar unha horta de 0,25 Has. e facer aproveitamento do monte común, pareceríalle pouco».

En realidade comezara intentando expulsarme de vogal, pero como bo previsor xa levaba a miña renuncia por escrito, pero como lle dixen que podería calarme como vogal, pero non coma comuneiro, foi cando me soltou esa farrapada, implicando á Xunta de Galicia, aínda que esta desmentiuno cando lle pedín unha explicación por escrito.

Aquel acto ditatorial xunto co máis recente, como foi a miña expulsión de secretario da comunidade, ben a demostrarme que a prepotencia e a arrogancia da xente non ten idearios. No primeiro caso incluso o podería entender, porque viña de alguén de dereitas, no segundo xa non, porque ademais de ser os dous nacionalistas, coidaba que eramos amigos.

No caso que nos ocupa esta claro que os forasteiros a todo los efectos adquiriran a súa condición comuneiros de pleno dereito, pero estaba claro que os veciños non querían repartilos cartos do monte con eles. Curiosamente na nosa comunidade temos comuneiros que xamais acudiron a unha asemblea.

Descoñezo que ditaminou ao final o Xulgado. Lamentablemente buscando unha foto para acompañala entrada, descubro que Martin Verfondern desapareceu fai dous anos. Ás veces a vida é así de cruel.

La Región: Polémica veciñal en Petín: Só dous veciños e mal avidos

Os dereitos sobre os montes comunais enfrontan ás últimas familias que viven en Santoalla

No pobo petinés de Santoalla do Monte viven dúas familias, circunstancia que debería estreitar os lazos de amizade. Con todo, levan seis anos sen dirixirse a palabra. O enfrontamento subiu de grao coa demanda civil que un matrimonio holandés presentou no Xulgado número Uno de Ou Barco contra os seus conveciños. Piden ser comuneiros dos montes do pobo, propósito que lle nega a familia rival, que critica a actitude da parella foránea. En xogo están os ingresos procedentes da venda de piñeiros.
Seis anos sen falarse

O pobo de Santoalla (Petín) cobrou fama hai 20 anos, coa rodaxe de "Sempre Xonxa", a película dirixida polo falecido Chano Piñeiro, convertida na primeira longametraxe galega realizado en 35 milímetros. "Para min foi moito traballo, pois facíalles a comida", comenta Jovita González, que seguidamente mostra o falso lavadoiro "pío" construído para servir de decorado do filme.

Esta cociñeira de ocasión e o seu marido, Manuel Rodríguez, viven a escasos metros da casa do seu fillo, Xullo Rodríguez. As súas vivendas están na parte alta do pobo. Para visitar á holandesa Margo Pool hai que cruzar uns 50 metros de estreitas quellas de terra e pedras, no medio de casas semiderruidas. Martín Verfondern, marido desta holandesa, chegada a Santoalla en 1998, pasa longas estancias no estranxeiro, traballando.

As relacións entre as dúas familias hai tempo que non son boas. Margo Pool calcula que a última vez que falou cos seus conveciños foi fai seis anos. Todo iso, a pesar de que "cando compramos a casa, tiñamos idea de traballar con eles", segundo comentou.

Manuel Rodríguez e Jovita González só teñen queixas para o matrimonio holandés. "A muller trae vos porcos e as cabras polas nosas leiras", comenta o marido, quen engade que "unha vez, o alcalde deulle unha pa para arranxar vos camiños, e tumbou varias casas".

"Collémolos como se fosen dá familia. Chegaron e démoslle para comer. Gastou a nosa auga quente varios meses e teñen colmeas ao lado do camiño, preto da igrexa", comentou Jovita González. Xunto a ela, o seu marido engadía "entraba na casa a falar por teléfono sen sequera pedir permiso". Estas e outras accións foron argumentadas por este matrimonio para xustificar unha inimizade que se agreou considerablemente nas últimas semanas. Todo comezou coas reiteradas negativas da familia nativa do pobo a conceder os dereitos de comuneiros dos montes do pobo ao matrimonio holandés. Unhas reticencias que levaron a esta parella a presentar unha demanda civil no Xulgado número Uno de O Barco, buscando o seu recoñecemento como comuneiros. "Queren dereitos, pero hai que traballalos. Pretenden ser comuneiros, sen estar aquí. O marido ven unha vez ao ano", comenta Manuel Rodríguez.

A opinión de Margo Pool é moi distinta e afirma sentirse vítima dunha inxustiza. "O meu marido pasa moitos meses fora pero eu estou sempre aquí. Queremos ser veciños e eles non nos deixan", comenta. Inmediatamente solta a pregunta: "Seica non temos dereito para pór o noso gando no monte"?

Esta veciña de Santoalla asume que os seus porcos e cabras andan soltos polo pobo, aínda que seguidamente matiza que "as vacas deles tamén están soltas".
O próximo dous de xullo, o Xulgado número Un de O Barco, acollerá o xuízo civil que resolverá estas diferenzas.

"Ter casa aberta e con fumes"

Os ingresos xerados pola venda dos piñeiros que crecen nos montes comunais de Santoalla do Monte, cuxa superficie se aproxima ás 400 hectáreas, son determinantes neste enfrontamento das dúas familias. Os comuneiros reciben o 70% dos ingresos xerados pola madeira, correspondendo o 30% restante á Xunta. No pobo prefiren gardar silencio sobre a contía que pode supor, "por discreción". En referencia á normativa que rexe a consideración de comuneiros, esta esixe vivir da agricultura e da gandaría e levar residindo no pobo un ano, para o que é necesario "ter casa aberta e con fumes". A familia de Manuel Rodríguez e Jovita González considera que o matrimonio holandés non vive da agricultura. En todo caso, nega "querer botalos do pobo".